Ciąża sprzyja rozwojowi zaburzeń żylnych. Szacuje się, że u około 20-50% kobiet w ciąży występują żylaki, z czego żylaki kończyn dolnych u 8-20%. Przyczyn ich pojawienia się lub nasilenia jest wiele.
Zmiany hormonalne zachodzące w okresie ciąży wpływają negatywnie na stan układu żylnego. Wzrost stężenia progesteronu powoduje rozkurczenie się mięśni gładkich w ścianach żył, co zmniejsza elastyczność tych naczyń. Dodatkowo wzrastający poziom estrogenów powoduje rozszerzenie naczyń krwionośnych i wpływa na zwiększenie krzepliwości krwi. Duże znaczenie ma również zwiększająca się ilość krwi krążącej w łożysku naczyniowym, a w szczególności w układzie żylnym. W ostatnim trymestrze do czynników negatywnie wpływających na żyły kończyn dolnych dodać musimy także powiększającą się macicę i płód, które naciskają na żyłę główną dolną i żyły biodrowe, utrudniając odpływ krwi z dolnych partii ciała. Jeśli dodatkowo kobieta w ciąży jest mało aktywna – naczynia ulegają dalszemu przeciążeniu, a stan żył się pogarsza.
Czynniki, które zwiększają dodatkowo ryzyko żylaków w trakcie ciąży:
- uwarunkowania dziedziczne – ryzyko rozwoju żylaków zrasta, gdy jedno z rodziców ma żylaki – wynosi ok. 40%,
- uwarunkowania anatomiczne – niekorzystny układ naczyń żylnych w jamie brzusznej i miednicy małej,
- leki hormonalne,
- otyłość i przyspieszone tycie w ciąży,
- siedzący lub stojący tryb życia – zbyt mało ruchu wpływa na zastój krwi w żyłach, kończyn dolnych,
- płaskostopie, a także noszenie nieodpowiedniego obuwia.
- gorące kąpiele,
Do powstania żylaków przyczyniają się też liczba przebytych ciąż, a także krótkie odstępy czasowe między nimi.
Aby nie dopuścić do rozwoju bardziej zaawansowanej postaci choroby żylnej (zapobiec rozwojowi przewlekłej niewydolności żylnej) trzeba podjąć działania zapobiegawcze, łagodzące objawy:
- zadbać o prawidłową dietę i odpowiednie nawodnienie,
- ograniczać długotrwałe przebywanie w pozycji siedzącej i stojącej,
- zadbać o aktywność fizyczną, w szczególności ćwiczenia aktywujące pracę łydek,
- unikać słońca i gorących kąpieli,
- unikać ciężkich przedmiotów,
- odpoczywać z nogami uniesionymi ponad do góry (powyżej poziomu serca)
- nosić indywidualnie dobrane wyroby kompresyjne (pończochy lub rajstopy).
Pomóc mogą też kosmetyki i preparaty o działaniu przeciwobrzękowym i przeciwzapalnym. Jednak przed ich zastosowaniem warto skonsultować z lekarzem.
PIŚMIENNICTWO:
- dr hab. n. med. Budzyński J., dr n. med. Ciecierski M., Żylaki u kobiet w ciąży. Medycyna po dyplomie, Nr 7-8, 2018, Medical Tribune Polska Sp. z o.o.,
- dr hab. n. med. Kosińska-Kaczyńska, Bóle i obrzęki nóg u kobiet w ciąży. Medycyna po dyplomie, Nr 3, 2022, Medical Tribune Polska Sp. z o.o.,
- Krasiński Z. et al. 2014 Przewlekła niewydolność żylna – epidemiologia i leczenie farmakologiczne. Praca przeglądowa. Przegląd flebologiczny 2014. 22,1,1-16.
- Kamińska M. Żylaki u kobiet w ciąży. WP Parenting. 25.04.2014. Żylaki u kobiet w ciąży | WP parenting dostęp: 07.11.2022.
